Се ближи христијанскиот празник Велигден. Децата најмногу се радуваат поради шарените јајца, а и поради велигденското зајаче. Но, од каде е долгоушната убавина на овој голем христијански празник и каква врска има тоа со јајцата, гнездото и Христовото воскр есение?!
Како симбол на Велигден , но врската помеѓу овој празник и зајаците лежи во тоа што Велигден, пролетта, зајаците и јајцата делат едно нешто заедничко – раѓање, или повторно раѓање.
Точниот корен на велигденското зајаче е непознат. Според една теорија, тие биле дел од паганска традиција, за време на прослава во чест на божицата на пролетта, Естер, за која зајакот бил заштитно животно.
Легендата вели дека една година божицата доцнела со пристигнувањето на земјата, па мразот и зимата траеле до мај. Кога конечно пристигнала, нашла замрзната птица во шумата. Таа стана тажна и ја претвори во зајак за нејзиното крзно секогаш да ја загрева.
Тогаш зајакот ѝ снел јајце на божицата во знак на благодарност, а тој секоја година кога таа го посетувала ја поздравувал со вапсани јајца, токму на време за пролетната рамноденица.
Зајачињата ги носат своите младенчиња само 30 дена и можат да раѓаат 12 бебиња со долги уши во исто време. Луѓето некогаш мислеле дека овие слатки животни се хермафродити, односно дека имаат и женски и машки полови клетки и дека како такви можат да раѓаат, па ги поврзувале со безгрешното зачнување, плодноста и на крајот со Велигден.
Според историчарите, Германците се многу одговорни за оваа традиција. Велигденското зајаче пристигнало во Америка со германски доселеници во 18 век, а тие со себе го донеле и обичајот . Кај нас долго време се смета за симбол на раѓање, пролет и радост, традиција комбинирана со верски обичаи.
Зајакот е, според верувањето на нашиот народ, животно со натприродни својства. Неговата крв и делови од телото се сметаат за лековити, се користеле многу, а посебна моќ имал и се уште има зајакот донесен од лов на Велики петок. Однесувањето на ова животно отсекогаш било следено – упатените велат дека одлично го предвидува времето!
Велигденското зајаче денеска носи подарок во гнездото, но и чоколадни зајаци кои се подаруваат со шарено јајце. Секако, зајачето прво проверува дали децата биле добри или не (а ние сме нечии деца!) И им носи подароци само на оние што биле добри, исто како што тоа го прави Дедо Мраз.
Треба да го знаете и ова: зајаците не се традиционални велигденски животни во сите делови на светот. Во некои земји тие се лисици, дури и птици.
