Парите што ни се броеа пред извесно време не мора ни да ги гледаме, бидејќи постои можност да се префрлат на картичката со која подоцна можеме да извршиме уплати на голем број места. Тие стануваат сè подоминантни и речиси неизбежни и од таа причина треба добро да ги запознаеме сите нивни предности и недостатоци за да можат навистина да ни послужат. Една од предностите е секако тоа што не мора да одите во банка со картичката и да подигате пари, со што ќе заштедите време (а парите секогаш ви се достапни).
Сепак, како и со секој друг банкарски производ, од суштинско значење е да се запознаете со условите на вашата банка за издавање и користење платежни картички, како да ги користите и правилата во врска со безбедноста на користењето на вашите картички. На овој начин ќе се запознаете со сите нејзини можности кои ви ги нуди вашата банка.
Она на што можеме да ве предупредиме е дека картичката понекогаш може да всади лажна сигурност во вашата финансиска состојба. Затоа е важно постојано да бидете информирани за состојбата на вашата сметка за да не трошите повеќе од она што сте планирале или сте биле во ситуација да ја понудите картичката како платежно средство без да имате пари на неа.
Видови картички:
Дебитни картички
Дебитните картички ви дозволуваат да подигнете пари само во износот што ви е достапен на сметката, вклучувајќи го можеби и дозволениот минус (во некои банки). Во повеќето банки можете бесплатно да отворите тековна сметка за динари и да добиете дебитна картичка. Не мора да имате работа и постојан извор на приход, може да бидете и студент и да добиете дебитна картичка за плаќање.
Кредитни картички
Кредитни картички можат да добијат лица за кои банката смета дека ги исполнуваат условите за издавање на картичката. Тоа значи дека во повеќето случаи треба да имате постојан извор на приходи, односно да бидете вработен. Значи, кога користите кредитни картички, износот што ви е на располагање е поголем од пр. вашата месечна плата. Кај нас, т.н револвинг картички, во кои парите се одземаат од вашата сметка на рати (месечно го плаќате договорениот процент од износот на долгот), додека остатокот од долгот се префрла на следниот месец и на него се плаќа камата.
Припејд и платежни картички преку Интернет
Меѓу картичките опишани погоре, некои се користат и за онлајн плаќања, но тоа не важи за сите картички. Националните картички како Дина, на пример, не се прифаќаат на Интернет, ниту пак некои други картички. Сè зависи од локацијата преку која сакате да извршите плаќање – секоја од нив има своја листа на картички што ги прифаќа и можете да ја прашате вашата банка кои картички во повеќето случаи се прифаќаат за плаќање преку Интернет.
Од друга страна, припејд картичките ви дозволуваат да потрошите припејд сума на пари на таа картичка (на пример, тука спаѓаат картичките што можете да ги дадете на некој друг, на кои сте платиле одредена сума на пари што таа друга личност може да ја искористи. После тоа, картичката може да истече). Во некои случаи, тие може да се користат и за плаќање преку Интернет.
Безбедност при користење на платежни картички
Платежните картички треба да се чуваат и користат внимателно. Имено, само корисникот на картичката може да ја користи. ПИН-от не треба никому да му се соопшти, ниту да го носите со себе, особено не со самата картичка, туку обидете се да го запомните (обично 4 цифри). Доколку се случи да ја изгубите картичката или да ви ја украдат, веднаш известете ја банката (во тој случај картичката веднаш се блокира и на тој начин се спречува нејзината злоупотреба).
Исто така, при плаќање со картичка, во зависност од видот на уредот за плаќање (ПОС терминал) и самата картичка, понекогаш ќе биде побарано да го внесете вашиот ПИН-код за да го извршите плаќањето, а понекогаш не.
Понекогаш може да се случи плаќањето со картичка да не успее, да речеме, поради лоша врска или проблем со уредот за плаќање, иако вашата картичка е валидна и имате пари на вашата сметка. Во овие случаи, земете потврда од продавачот дека уредот има отпечатено – дека трансферот на средства не успеа и зачувајте го.
Пречекорување
Дозволениот минус претставува користење на средства кои не се ваши и кои ги „позајмувате“ од банка секој месец. Дозволениот минус го имаат лицата кои имаат редовни месечни примања бидејќи секој месец треба да го регулираат подмирувањето на трошоците. Стандардниот износ за дозволениот минус е една месечна плата и затоа е износот што можете да го позајмите од банката, доколку немате средства на вашата сметка. Кога ја користиме оваа услуга, можеме „постојано“ да бидеме во минус, во тој случај се наплаќа ефективна каматна стапка (ова е каматна стапка која покрај основната – номинална каматна стапка ги вклучува и сите останати надоместоци и надоместоци што се наплатуваат од страна на банката врз основа на користење на дозволениот минус) . Ова ќе го избегнете ако вашиот приход покрива минус секој месец. ако не позајмите за износ поголем од реалното салдо на вашата сметка.
Каматата за дозволениот минус се пресметува дневно (за онолку денови колку што го искористивме дозволениот минус), а сметката се задолжува месечно. И покрај сите негови недостатоци, дозволениот минус сè уште е најраспространетата и најефикасната форма на кредитирање, бидејќи од вас не се бара да вратите план, туку направете го тоа по сопствена дискреција. Но и овде треба да се внимава бидејќи влегувањето во нелегален дефицит значи уште повисоки камати, т.е. уште поголемо оптоварување на вашиот домашен буџет и всушност за ова плаќате висока камата. Исто така, со постојано користење на дозволениот минус, создавате лоша навика постојано да трошите повеќе отколку што всушност имате, што на крајот може да се претвори во лоша животна навика. Од таа причина ви препорачуваме дозволениот минус да го користите само во одредени случаи кога навистина ви треба краткорочен кредит и сте сигурни дека таа сума ќе можете брзо да ја вратите во банката.
Ситуацијата значително се промени со модернизацијата на банкарството, но тие промени се уште се развиваат, па сега имаме различни картички, банкомати и друго. Овие промени ни олеснија многу работи, но не научија како да управуваме со нашите пари или како да ги распределуваме. Се разбира, никој не може да ви ја открие „древната мудрост“ секогаш да имате пари, но ние можеме да ви помогнеме да ги заштедите и дистрибуирате најдобро што можете. И најважно е да се укаже дека, како и секаде во животот, секогаш треба да се има мерки и објективно да се пристапи кон сите расположливи капацитети.
